ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ 2015(κείμενο και απαντήσεις)

ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙΔΑΣ – Γ ́ ΗΜΕΡΗΣΙΩΝ ΚΑΙ Δ ́ ΕΣΠΕΡΙΝΩΝ

ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ

Γ ́ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΚΑΙ Δ ́ ΤΑΞΗΣ ΕΣΠΕΡΙΝΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ

ΚΑΙ ΕΠΑΛ (ΟΜΑΔΑ Β ́)

ΔΕΥΤΕΡΑ 18 ΜΑΪΟΥ 2015 – ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ:

ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ

ΣΥΝΟΛΟ ΣΕΛΙΔΩΝ: ΤΕΣΣΕΡΙΣ (4)

ΚΕΙΜΕΝΟ

Εμείς και οι αρχαίοι χώροι θέασης και ακρόασης

Οι χώροι θέασης και ακρόασης που δημιούργησε η ελληνική αρχαιότητα αποτελούν για

πολλούς λόγους μιαν από τις πιο σημαντικές ομάδες μνημείων της πολιτισμικής μας

κληρονομιάς.

Πρώτα απ’ όλα, γιατί οι χώροι αυτοί, ως τόποι μαζικής συγκέντρωσης, για θρησκευτικούς,

πολιτικούς ή ψυχαγωγικούς σκοπούς, εκφράζουν στην αρχιτεκτονική με τον προφανέστερο

τρόπο τη δημοκρατική αντίληψη για τη ζωή και την έντονη αίσθηση κοινότητας που

χαρακτήρισε τον αρχαίο βίο. Τα σχετικά αρχιτεκτονικά σχήματα εκείνης της δημιουργίας

(θέατρα, βουλευτήρια κλπ.) εξακολουθούν μέχρι σήμερα να εξυπηρετούν ανάλογες

δραστηριότητες.

Ένας δεύτερος λόγος για την ιδιαίτερη σημασία αυτών των χώρων είναι ότι το θέαμα και

ο λόγος που αναπτυσσόταν μέσα σ’ αυτούς, ιδιαίτερα το ψυχαγωγικό θέαμα, με την

πραγματική έννοια της ψυχαγωγίας, της αγωγής της ανθρώπινης ψυχής, αποτελεί ένα από τα

σημαντικότερα κοινωνικά πολιτισμικά αγαθά. Από τη γέννηση του δράματος στους χώρους

λατρείας της αρχαίας Ελλάδας μέχρι και σήμερα ο λόγος και η δράση που εκτυλίσσεται μέσα

σε θεατρικούς χώρους παράγουν πολιτισμό.

Και ένας τρίτος λόγος είναι ότι στο χώρο της Μεσογείου, και ιδιαίτερα στην Ελλάδα,

σώζονται σε μεγάλο αριθμό οι χώροι στους οποίους ασκήθηκε από την εποχή της

διαμόρφωσής της η θεατρική δημιουργία. Οι χώροι αυτοί, περισσότερο από όσο όλα τα άλλα

κατάλοιπα του παρελθόντος, ασκούν στη σύγχρονη κοινωνία αλλά και τη σύγχρονη

καλλιτεχνική δημιουργία, μιαν ιδιαίτερη πρόκληση επαφής του παρόντος με το παρελθόν,

επειδή προσφέρονται κατ’ εξοχήν για χρησιμοποίησή τους με την ίδια λειτουργία για την οποία

σχεδιάστηκαν. Αυτή η επαφή του παρόντος με το παρελθόν, όχι μόνο των ειδικών αλλά και

του ευρύτερου κοινού, είναι μια βασική επιδίωξη της σύγχρονης αρχαιολογίας, η οποία βλέπει

τη δικαίωσή της στη βίωση από την κοινωνία του ιστορικού περιεχομένου και του μηνύματος

ζωής των μνημείων. Αλλά και από την άλλη πλευρά, η βίωση των μνημείων και η ένταξή τους

στη ζωή εξελίσσεται από τάση σε απαίτηση της σύγχρονης κοινωνίας.

Η επιδίωξη της συνάντησης της σύγχρονης δημιουργικότητας και των διαμορφωμένων

από το δημιουργικό παρελθόν σχημάτων θεατρικών χώρων, που εξυπηρετεί την παραπάνω

απαίτηση, θέτει, βέβαια, προβλήματα, αφού τα αρχαία θέατρα και οι άλλοι χώροι θέασης,

όπως τα ωδεία, τα στάδια κλπ., είναι πλέον μνημεία, όλα με μικρότερες ή μεγαλύτερες φθορές

και καταπονήσεις. Τα περισσότερα μάλιστα σώζονται αποσπασματικά, μέχρι σημείου

αδυναμίας αναβίωσης και εξυπηρέτησης της κατά προορισμόν λειτουργίας τους.

Τα προβλήματα αυτά δεν πρέπει, βέβαια, με κανέναν τρόπο να οδηγούν σε αρνητική

τοποθέτηση για τη σύγχρονη χρήση των κατάλληλων για τη δραστηριότητα αυτή μνημείων. Η

επαφή του κοινού με τα μνημεία, και ιδιαίτερα στην περίπτωση αυτή η βίωση από το ευρύ

κοινό σύγχρονων προβληματισμών και καλλιτεχνικών εκφράσεων μέσα από το ιστορικό

περιβάλλον, είναι ο καλύτερος και αποτελεσματικότερος τρόπος προσέγγισης και οικείωσης

της πολιτισμικής μας κληρονομιάς. Αλλά είναι, παράλληλα, και ο δραστικότερος τρόπος

δημιουργίας στην ευρύτερη κοινωνία συνείδησης εκτίμησης και προστασίας των μνημείων

μας.

Η καταγραφή όλων των μνημείων αυτών –των πολύ ή λιγότερο γνωστών, των

εντοπισμένων αλλά μη ερευνημένων, αλλά και εκείνων των οποίων γνωρίζουμε ακόμη την

ύπαρξη μόνο από αρχαίες μαρτυρίες– με όλα τα δεδομένα τους, δηλαδή την ιστορία τους, τα

χαρακτηριστικά τους, την κατάστασή τους και τις δυνατότητες χρήσης ή απλής ανάδειξής τους,

θα προσφέρει ένα πολύ σημαντικό εργαλείο στη συστηματικότερη διαχείριση αυτού του

πλούτου.

Η όσμωση1 αρχαιολόγων, ανθρώπων του θεάτρου, παραγόντων της τοπικής

αυτοδιοίκησης και άλλων διανοητών είναι βέβαιο ότι θα δημιουργήσει ένα πολύ καλό κλίμα για

μια κοινή προσπάθεια ισορροπημένης και συνετής προσέγγισης του είδους αυτού των

μνημείων.

Η καλλιέργεια, εξάλλου, με διάφορες εκδηλώσεις στο ευρύτερο κοινό της τάσης αυτής

απέναντι στα μνημεία θα αποτελέσει ουσιαστική θετική συμβολή, αφενός, στην

ολοκληρωμένη προστασία τους (ενεργητική προστασία και από το ευρύ κοινό) και, αφετέρου,

στη δημιουργική βίωση των αρχαίων χώρων θέασης.

Β. Λαμπρινουδάκης, «Εμείς και οι αρχαίοι χώροι θέασης και ακρόασης», στον

συλλογικό τόμο «Διάζωμα» κίνηση πολιτών για την ανάδειξη των αρχαίων θεάτρων,

Εκδόσεις Διάζωμα 2009 (Διασκευή).

A1. Να γράψετε στο τετράδιό σας την περίληψη του κειμένου που σας δόθηκε

(100-120 λέξεις).

Μονάδες 25

Β1. Να επαληθεύσετε ή να διαψεύσετε , σύμφωνα με το κείμενο , τις παρακάτω

διαπιστώσεις, γράφοντας στο τετράδιό σας, δίπλα στο γράμμα που

αντιστοιχεί σε κάθε πρόταση, τη λέξη Σωστό, αν η πρόταση είναι σωστή, ή

τη λέξη Λάθος, αν η πρόταση είναι λανθασμένη :

α. Ο συγγραφέας συσχετίζει τους αρχαίους θεατρικούς χώρους με τη

δημοκρατία.

β. Ο συγγραφέας θεωρεί το αρχαίο θέατρο διασκέδαση και όχι πραγματική

ψυχαγωγία.

γ. Κατά τον συγγραφέα, δεν θα πρέπει σήμερα να γίνονται θεατρικές

παραστάσεις στα αρχαία θέατρα.

1

όσμωση ή ώσμωση: (μτφ.) η αλληλεπίδραση.

δ. Ο συγγραφέας δεν θα συμφωνούσε με τη διοργάνωση σύγχρονων

μαθητικών αγώνων ρητορικής σε ένα αρχαίο βουλευτήριο .

ε. Κατά τον συγγραφέα, η χρήση των αρχαίων θεάτρων σε σύγχρονες

εκδηλώσεις μπορεί να συμβάλει στην προστασία και ανάδειξή τους .

Μονάδες 10

Β2. α) Να βρείτε τους τρόπους ανάπτυξης της έβδομης παραγράφου του

κειμένου (Η καταγραφή … αυτού του πλούτου) και να δικαιολογήσετε την

απάντησή σας.

Μονάδες 4

β) Να αντικαταστήσετε τις διαρθρωτικές λέξεις-εκφράσεις με άλλες

(λέξεις-εκφράσεις) που να διατηρούν τ η συνοχή του κειμένου :

Πρώτα απ’ όλα (στη δεύτερη παράγραφο)

παράλληλα (στην έκτη παράγραφο)

εξάλλου (στην ένατη παράγραφο).

Μονάδες 6

Β3. α) Να γράψετε ένα συνώνυμο για καθεμιά από τις παρακάτω λέξεις του

κειμένου:

εκτυλίσσεται, κατάλοιπα, επιδίωξη, προσέγγισης , ολοκληρωμένη.

Μονάδες 5

β) Να γράψετε ένα αντώνυμο για καθεμιά από τις παρακάτω λέξεις του

κειμένου:

αναπτυσσόταν, δράση, ερευνημένων, γνωρίζουμε, ανάδειξης.

Μονάδες 5

Β4. α) Να αιτιολογήσετε τη χρήση της διπλής παύλας στην παρακάτω

περίπτωση:

–των πολύ … αρχαίες μαρτυρίες– (στην έβδομη παράγραφο).

Μονάδες 2

β) Ποιο ρηματικό πρόσωπο κυριαρχεί στο κείμενο; Να δικαιολογήσετε την

επιλογή του συγγραφέα.

Μονάδες 3

Γ1. Σε ομιλία που θα εκφωνήσετε σε ημερίδα του Δήμου σας με θέμα

«Προστασία και αξιοποίηση της πολιτισ μικής μας κληρονομιάς», να εκθέσετε

τις απόψεις σας (500-600 λέξεις) σχετικά με:

α) τους λόγους για τους οποίους πρέπει το ευρύ κοινό να πλησιάσει και να

γνωρίσει τους χώρους και τα μνημεία της πολιτισμικής μας κληρονομιάς

και

β) τις δραστηριότητες με τις οποίες οι πολίτες και ειδικότερα οι νέοι θα

εξοικειωθούν με αυτά.

Μονάδες 40

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ

ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ

ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙ∆ΕΙΑΣ Γ ́ ΛΥΚΕΙΟΥ & ΕΠΑ.Λ. Β’

18 ΜΑΪΟΥ 2015

Οι απαντήσεις είναι ενδεικτικές

Read Full Post »

Προτεινόμενο Θέμα Εκθεσης Γ Λυκείου (Δημοσιογραφική Δεοντολογία)-Κριτήριο Αξιολόγησης

Α. ΚΕΙΜΕΝΟ

#1.  Ο Αμερικανός δικαστής Ερλ Γουόερν συνήθιζε να λέει ότι ξεκινά την ανάγνωση των εφημερίδων από τα αθλητικά «διότι εκεί περιγράφονται οι επιτυχίες των ανθρώπων. Στις πρώτες σελίδες περιγράφονται μόνο οι αποτυχίες του». Σήμερα υπάρχει ένας ακόμη λόγος να ξεκινά την ανάγνωση από το τέλος: στις πρώτες σελίδες δεν περιγράφονται μόνο οι αποτυχίες των ανθρώπων, τονίζονται με μελανά χρώματα οι φόβοι για τις αποτυχίες. Οι λέξεις «κίνδυνος» και «φόβοι για» πρέπει να βρίσκονται στο τοπ-δέκα κάθε Μέσου Ενημέρωσης που σέβεται τον κινδυνολογικό του ρόλο.
#2.  Έτσι, το τελευταίο διάστημα μάθαμε ότι κινδυνεύει η πασχαλίτσα του Αμαζονίου και ολόκληρος ο πλανήτης. Κινδυνεύουμε από το τσιγάρο και την ευημερία («ιό της αφθονίας» τη βάφτισε ένας ψυχολόγος). Κινδυνεύουμε από την πείνα στον Τρίτο Κόσμο και από τα μεταλλαγμένα τρόφιμα. Από ξέμπαρκους μετεωρίτες και αδέσποτα πυρηνικά. Από τους τρομοκράτες και τους διώκτες της τρομοκρατίας. Από ξαφνικές πλημμύρες και επερχόμενες ξηρασίες. Γενικώς, ο τρόμος μάς ταιριάζει. Αν δεν υπάρξει τουλάχιστον μια δεκάδα προειδοποιήσεων την ημέρα κάτι πλέον μας λείπει. Η αλήθεια είναι ότι κίνδυνοι υπάρχουν. Ακόμη «και να μας πέσει ο ουρανός στο κεφάλι», όπως φανταζόταν οι χωριανοί του Αστερίξ. Η πτώση ενός μετεωρίτη θα καταστρέψει τη Γη. Αλλά πάλι, πόσο πιθανή είναι;
#3.  Το πρόβλημα είναι ότι στον χυλό των Μέσων Ενημέρωσης οι κίνδυνοι δεν σταθμίζονται – και ίσως δεν μπορούν να σταθμιστούν. Για παράδειγμα: η πτώση ενός αεροπλάνου με εκατό νεκρούς θα γίνει τεράστιο θέμα και θα απασχολήσει τα ΜΜΕ επί μήνες. Οι εικοσαπλάσιοι νεκροί από τροχαία ανά έτος είναι απλώς μια στατιστική που παρεμπιπτόντως αναφέρεται στον δημόσιο διάλογο. Το αποτέλεσμα της υπερπροβολής των αεροπορικών δυστυχημάτων είναι να φοβούνται οι άνθρωποι περισσότερο τα αεροπλάνα, από ό,τι τα αυτόκίνητα που, στο κάτω κάτω της γραφής, τρακάρουν κατά χιλιάδες κάθε μέρα. #4.  Λέμε πολλές φορές ότι τα ΜΜΕ είναι «καθρέφτης της πραγματικότητας». Αυτό είναι η μισή αλήθεια: τα ΜΜΕ είναι μεν καθρέφτης, αλλά αντίστροφος. Το σπανιότερο έχει και τη μεγαλύτερη προβολή. Μόνο που αν κάποιος δεν διυλίσει αυτό που προσλαμβάνει από τη μικρή οθόνη, αρχίζει και φοβάται την εξαίρεση, αντί να ζει την κανονικότητα.
#5.  Τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης από τη φύση τους θα αντιστρέψουν την αναλογία της πραγματικότητας. Από την άλλη μεριά όμως λατρεύουν τον φόβο. Ακόμη και στην καθημερινή ζωή, η προειδοποίηση για ένα κίνδυνο προκαλεί αυτομάτως την προσοχή των ανθρώπων. Πόσω δε μάλλον στα πεινασμένα για θεαματικότητες ηλεκτρονικά ΜΜΕ. Έτσι οι έρευνες που προειδοποιούν για κάποιον κίνδυνο έχουν μεγαλύτερες πιθανότητες να τύχουν προβολής, παρά εκείνες που επισημαίνουν κάποια κανονικότητα. Επειδή δε από τη φύση τους τα ΜΜΕ είναι αφαιρετικά (μια έρευνα που καταλήγει ως τίτλος των εφημερίδων «τα κινητά προκαλούν καρκίνο», έχει αναγκαστικά πολλές παραμέτρους, συνθήκες πειράματος, στατιστικές αποκλίσεις κ.λπ. που δε χωρούν να αναδημοσιευτούν) κάθε κίνδυνος αναγκαστικά διογκώνεται. Με αυτό τον τρόπο τα ΜΜΕ συμβάλλουν πολύ στην «εποχή των φόβων» που τώρα διερχόμαστε.

Πάσχος Μανδραβέλης

χυλός: (μεταφορικά) πολτός
διυλίζω (ελληνιστικό, λόγιο): εξετάζω κάτι πολύ σχολαστικά

Β. ΘΕΜΑΤΑ

1. Να γραφεί η περίληψη του κειμένου σε 80-90 λέξεις. [25 μονάδες]

2. Να τιτλοδοτήσετε το παραπάνω κείμενο με ένα τίτλο μεταφορικό και έναν κυριολεκτικό. [8 μονάδες]

3. Ποιοι είναι οι τρόποι ανάπτυξης της τρίτης παραγράφου «Το πρόβλημα είναι… αντί να ζει την κανονικότητα»; [7 μονάδες]

4. «… οι έρευνες που προειδοποιούν για κάποιον κίνδυνο έχουν μεγαλύτερες πιθανότητες να τύχουν προβολής, παρά εκείνες που επισημαίνουν κάποια κανονικότητα.»: σε μία παράγραφο ( 80 περίπου λέξεων) να σχολιάσετε την παραπάνω διαπίστωση του δημοσιογράφου. [10 μονάδες]

5. Να γραφεί από ένα συνώνυμο για καθεμιά από τις παρακάτω λέξεις του κειμένου: περιγράφονται, κινδυνεύει, σταθμίζονται, αποκλίσεις, συμβάλλουν.
[5 μονάδες]

6.»Τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης από τη φύση τους θα αντιστρέψουν την αναλογία της πραγματικότητας«. Να αναγνωριστεί το είδος της σύνταξης (ενεργητική-παθητική)  και να μετατραπεί στο αντίθετο είδος.

[5 μονάδες]

Γ. Οι δημοσιογράφοι των μέσων ενημέρωσης οφείλουν να σέβονται κυρίως το κοινό, τους αποδέκτες δηλαδή των μηνυμάτων τους. Στη εποχή της ταχύτητας, της σύγχυσης και της αδιαφορίας η δημοσιογραφική οικογένεια επιτελεί στο ακέραιο την αποστολή της; Με ποιους τρόπους μπορούν να αντιμετωπιστούν φαινόμενα κακοποίησης του δημοσιογραφικού ήθους; (400-500 λέξεις)
[40 μονάδες]

Επιμέλεια: Ντελής Βασίλειος

φιλόλογος

Read Full Post »

Άγνωστο κείμενο αρχαίων Ελληνικών Γ Λυκείου (με απαντήσεις)

ΑΔΙΔΑΚΤΟ ΚΕΙΜΕΝΟ

Κλέων δέ γνούς αὐτῶν τήν ἐς αὑτόν ὑποψίαν περί τῆς κωλύμης τῆς ξυμβάσεως οὐ τἀληθῆ ἔφη λέγειν τούς ἐξαγγέλλοντας. Παραινούντων δέ τῶν ἀφιγμένων, εἰ μή σφίσι πιστεύουσι, κατασκόπους τινάς πέμψαι, ᾑρέθη κατάσκοπος αὐτός μετά Θεαγένους ὑπό Ἀθηναίων. Καί γνούς ὅτι ἀναγκασθήσεται ἤ ταὐτά λέγειν οἷς διέβαλλεν ἤ τἀναντία εἰπών ψευδής φανήσεσθαι, παρῄνει τοῖς Ἀθηναίοις, ὁρῶν αὐτούς καί ὡρμημένους τι τό πλέον τῇ γνώμῃ στρατεύειν, ὡς χρή κατασκόπους μέν μή πέμπειν μηδέ διαμέλλειν καιρόν παριέντας, εἰ δέ δοκεῖ αὐτοῖς ἀληθῆ εἶναι τά ἀγγελλόμενα, πλεῖν ἐπί τούς ἄνδρας.

ΘΟΥΚΥΔΙΔΗΣ, IV. 27, 3-4

κωλύμη: το εμπόδιο
διαμέλλω: αναβάλλω

ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ

1. Να μεταφράσετε το παραπάνω κείμενο στο τετράδιό σας

(Μονάδες 20)

2. α) Να γράψετε τους τύπους που ζητούνται:
γνούς: β’ εν. πρόσωπο προστακτικής αορίστου ενεργητ. φωνής
ἔφη: γ’ εν. πρόσωπο ευκτικής ενεστώτα
ᾑρέθη: απαρέμφατο παθητικού αορίστου
φανήσεσθαι: γ’ πληθ. πρόσωπο οριστ. μέλλοντα μέσης φωνής
πλεῖν: β’ πληθ. πρόσωπο υποτακτικής ενεστώτα

(Μονάδες 5)

2 β) Να γράψετε τους τύπους που ζητούνται:
ξυμβάσεως: δοτική ενικού αριθμού
τἀληθῆ: να γράψετε τα παραθετικά του επιθέτου
οἷς: γενική ενικού αριθμού
ψευδής: κλητική ενικού αριθμού
ἄνδρας: δοτική πληθυντικού αριθμού

(Μονάδες 5)

3 α) Να χαρακτηρίσετε συντακτικά τους παρακάτω όρους:
αὐτῶν, τούς ἐξαγγέλλοντας, κατάσκοπος, οἷς, εἰπών, ὡρμημένους

(Μονάδες 6)

3 β) «γνούς ὅτι ἀναγκασθήσεται…ψευδής φανήσεσθαι: να μετατρέψετε τον πλάγιο λόγο σε ευθύ.

(Μονάδες 4)

Επιμέλεια : Ντελής Βασίλειος
φιλόλογος

Read Full Post »