‘Εκθεση Β’ Λυκείου / Δημοσιογραφική δεοντολογία/ κριτ. αξιολόγησης

Πανάλαφροι στα σοβαρά

   Καλά κι άγια έκαναν τα κανάλια, κρατικά και ιδιωτικά, που έδειξαν στα δελτία ειδήσεων ένα φιλμάκι με το οποίο η Αστυνομία προειδοποιεί τους αθώους του κόσμου τούτου να βάλουν ένα όριο στην ευπιστία τους. Να μην πιστεύουν όσους τους τηλεφωνούν, παριστάνοντας τους αστυνομικούς, για να τους ανακοινώσουν εμπλοκή συγγενή τους σε τροχαίο και να ζητήσουν πέντε ή δέκα χιλιάρικα ευρώ, ώστε «να τακτοποιήσουν το ζήτημα χωρίς περαιτέρω». Είναι πολλά μέχρι στιγμής τα θύματα της άθλιας πλεκτάνης, που ποντάρει στην πρόκληση υπέρμετρης συγκινησιακής φόρτισης στους ακροατές του αιφνιδιαστικού σκληρού μηνύματος, άρα και στη μείωση του διανοητικού τους ελέγχου, ακόμα και στον μηδενισμό του. Ένας αλαφιασμένος άνθρωπος, με το μυαλό μουδιασμένο από μιαν αναγγελία που ηχεί επίσημη, δεν μπορεί να υποψιαστεί αμέσως τους απατεώνες και να τους διαολοστείλει.

  Θα έκαναν όμως ακόμα καλύτερα τη δουλειά τους τα κανάλια, θα τιμούσαν δηλαδή την ευθύνη που οφείλουν απέναντι στο κοινό τους, λόγω του δημόσιου αγαθού που χρησιμοποιούν ή και καταχρώνται, αν έδειχναν και ξανάδειχναν το σποτάκι. Κάθε μέρα. Όχι άπαξ. Και βέβαια σε ώρες υψηλής θεαματικότητας. Όταν υπάρχει αντίκρισμα. Το λέω αυτό γιατί οι ξενύχτηδες γνωρίζουν καλά ότι τα εμπορικά κανάλια συνηθίζουν να προβάλλουν τα (άνευ πληρωμής) κοινωνικού περιεχομένου μηνύματα σε ώρες μεταμεσονύκτιες, όταν ο πολύς κόσμος απλώς κοιμάται. Τα δείχνουν μάλιστα διάσπαρτα ανάμεσα στις πορνοδιαφημίσεις, στις οποίες αρκετά από αυτά έχουν προ πολλού ενδώσει.

 Εκεί, και μόνον εκεί, σ’ αυτήν την κοιμωμένη ζώνη, θα δει κανείς τα προτρεπτικά ή παρακλητικά μηνύματα του ΕΚΑΒ, της Πυροσβεστικής, των Ανώνυμων Αλκοολικών, του Χαμόγελου του Παιδιού, των Γιατρών του Κόσμου ή των Γιατρών Χωρίς Σύνορα, οικολογικών οργανώσεων, ενώσεων αλληλεγγύης σε πάσχοντες από κάποια δύστροπη νόσο, φιλοζωικών ομίλων κτλ. Τα κανάλια δηλαδή τις δείχνουν μόνο και μόνο για να ξεχρεώσουν λογιστικά, όχι κοινωνικά και ηθικά. Απλώς για να μπορούν να απαντήσουν «ορίστε, τα παίξαμε» σε πιθανό έλεγχο. Όχι επειδή όντως νοιάζονται. Μα ποιος θα τα ελέγξει γι’ αυτό, ή μάλλον και γι’ αυτό; Το ΕΣΡ και αμήν και πότε…

    Υπάρχει πάντως ένα ευρύτερο θέμα με τις διαφημίσεις. Ας αφήσουμε στην άκρη το ότι όσες αναζητούν θηράματα στην παιδική αγορά παίζονται οποιαδήποτε ώρα, όχι μόνο στη θεωρητικά προβλεπόμενη. Ας παρακάμψουμε και τον αυτονόητο πια σεξισμό τους, που τον αναθεματίζουμε μόνο κάθε 8 Μαρτίου. Κι ας φέρουμε στον νου μας μια πρόσφατη ρεκλάμα κάποιας μάρκας αυτοκινήτου: Με τον γιωταχή, που άργησε να ξεκινήσει για το ραντεβού του, να γκαζώνει, να χρησιμοποιεί το κινητό του οδηγώντας σε βουνά και λαγκάδια, να ξυρίζεται οδηγώντας, να φωτογραφίζει οδηγώντας, να στέλνει μηνύματα στην καλή του οδηγώντας. Ζώνη; Δεν θυμάμαι αν φορούσε. Αν όμως οδηγούσε έχοντας βάλει ζώνη στο μυαλό του, όλοι θα το θυμόμασταν…

Εφ. Καθημερινή / του Παντελή Μπουκάλα 04.11.2016

 

Α. Να γράψετε την περίληψη του κειμένου σε 80 – 100 λέξεις.

Μονάδες 25

 

Β1. Να επαληθεύσετε ή να διαψεύσετε, σύμφωνα με το κείμενο, τις παρακάτω διαπιστώσεις, γράφοντας στο τετράδιό σας, δίπλα στο γράμμα που αντιστοιχεί σε κάθε πρόταση, τη λέξη Σωστό, αν η πρόταση είναι σωστή, ή τη λέξη Λάθος, αν η πρόταση είναι λανθασμένη:

α. Σύμφωνα με την αστυνομία είναι πολλοί μέχρι στιγμής οι θύτες της άθλιας πλεκτάνης.

β. Ένας «αλαφιασμένος άνθρωπος» ενδίδει σε κάθε ανεπίσημη αναγγελία , γεγονός που τον καθιστά θύμα αυτής.

γ. Τα κανάλια προβάλλουν κοινωνικού περιεχομένου διαφημίσεις επειδή αυτό ορίζεται από την κείμενη νομοθεσία και μόνο.

δ. Το ΕΣΡ ανταποκρίνεται πλήρως στο ρόλο που του έχει ανατεθεί από την πολιτεία .

ε. Οι παιδικές διαφημίσεις παίζονται σε συγκεκριμένη ώρα.

Μονάδες 10

 

Β2. Να βρείτε τη δομή (2 μονάδες) της πρώτης παραγράφου «Καλά κι άγια … διαολοστείλει» και δυο τρόπους ανάπτυξης (3 μονάδες) της τρίτης παραγράφου του κειμένου «Εκεί, και μόνον εκεί… αμήν και πότε…», τεκμηριώνοντας την απάντηση σας με αναφορές στο κείμενο.

Μονάδες 5

 

Β3. α. Να αιτιολογήσετε τη χρήση της παρένθεσης και των εισαγωγικών στις παρακάτω περιπτώσεις:

«να τακτοποιήσουν το ζήτημα χωρίς περαιτέρω» (1η παράγραφος)

(άνευ πληρωμής) (2η παράγραφος)

«ορίστε, τα παίξαμε» (3η παράγραφος)

Μονάδες 3

 

β. Ποιο ρηματικό πρόσωπο κυριαρχεί στο κείμενο και πώς λειτουργεί;

Μονάδες 2

 

Β4. «οι ξενύχτηδες γνωρίζουν καλά ότι τα εμπορικά κανάλια συνηθίζουν να προβάλλουν τα (άνευ πληρωμής) κοινωνικού περιεχομένου μηνύματα σε ώρες μεταμεσονύκτιες, όταν ο πολύς κόσμος απλώς κοιμάται».

 

-Να μετατρέψετε την ενεργητική σύνταξη σε παθητική, και την παθητική σε ενεργητική, όπου αυτό είναι εφικτό.

Μονάδες 5

 

Β5. α. αναθεματίζουμε, αλαφιασμένος, ενδώσει, προβλεπόμενη, παριστάνοντας .

: Να γράψετε από ένα συνώνυμο για καθεμιά από τις παραπάνω λέξεις.

 Μονάδες 5

 

β. έδειξαν ,ευπιστία ,επίσημη, μεταμεσονύκτιες, στέλνει : Να γράψετε από ένα αντώνυμο για καθεμιά από τις παραπάνω λέξεις.

Μονάδες 5

 

Γ. Οι δημοσιογράφοι των μέσων ενημέρωσης οφείλουν να σέβονται κυρίως το κοινό, τους αποδέκτες δηλαδή των μηνυμάτων τους. Στη εποχή της ταχύτητας, της σύγχυσης και της αδιαφορίας η δημοσιογραφική οικογένεια επιτελεί στο ακέραιο την αποστολή της; Με ποιους τρόπους μπορούν να αντιμετωπιστούν φαινόμενα κακοποίησης του δημοσιογραφικού ήθους; (400-500 λέξεις)

Μονάδες 40

 

 

 

 

             Κάθε επιτυχία

              Ντελής Βασίλειος

             φιλόλογος

Read Full Post »

Προτεινόμενο Θέμα Εκθεσης Γ Λυκείου (Δημοσιογραφική Δεοντολογία)-Κριτήριο Αξιολόγησης

Α. ΚΕΙΜΕΝΟ

#1.  Ο Αμερικανός δικαστής Ερλ Γουόερν συνήθιζε να λέει ότι ξεκινά την ανάγνωση των εφημερίδων από τα αθλητικά «διότι εκεί περιγράφονται οι επιτυχίες των ανθρώπων. Στις πρώτες σελίδες περιγράφονται μόνο οι αποτυχίες του». Σήμερα υπάρχει ένας ακόμη λόγος να ξεκινά την ανάγνωση από το τέλος: στις πρώτες σελίδες δεν περιγράφονται μόνο οι αποτυχίες των ανθρώπων, τονίζονται με μελανά χρώματα οι φόβοι για τις αποτυχίες. Οι λέξεις «κίνδυνος» και «φόβοι για» πρέπει να βρίσκονται στο τοπ-δέκα κάθε Μέσου Ενημέρωσης που σέβεται τον κινδυνολογικό του ρόλο.
#2.  Έτσι, το τελευταίο διάστημα μάθαμε ότι κινδυνεύει η πασχαλίτσα του Αμαζονίου και ολόκληρος ο πλανήτης. Κινδυνεύουμε από το τσιγάρο και την ευημερία («ιό της αφθονίας» τη βάφτισε ένας ψυχολόγος). Κινδυνεύουμε από την πείνα στον Τρίτο Κόσμο και από τα μεταλλαγμένα τρόφιμα. Από ξέμπαρκους μετεωρίτες και αδέσποτα πυρηνικά. Από τους τρομοκράτες και τους διώκτες της τρομοκρατίας. Από ξαφνικές πλημμύρες και επερχόμενες ξηρασίες. Γενικώς, ο τρόμος μάς ταιριάζει. Αν δεν υπάρξει τουλάχιστον μια δεκάδα προειδοποιήσεων την ημέρα κάτι πλέον μας λείπει. Η αλήθεια είναι ότι κίνδυνοι υπάρχουν. Ακόμη «και να μας πέσει ο ουρανός στο κεφάλι», όπως φανταζόταν οι χωριανοί του Αστερίξ. Η πτώση ενός μετεωρίτη θα καταστρέψει τη Γη. Αλλά πάλι, πόσο πιθανή είναι;
#3.  Το πρόβλημα είναι ότι στον χυλό των Μέσων Ενημέρωσης οι κίνδυνοι δεν σταθμίζονται – και ίσως δεν μπορούν να σταθμιστούν. Για παράδειγμα: η πτώση ενός αεροπλάνου με εκατό νεκρούς θα γίνει τεράστιο θέμα και θα απασχολήσει τα ΜΜΕ επί μήνες. Οι εικοσαπλάσιοι νεκροί από τροχαία ανά έτος είναι απλώς μια στατιστική που παρεμπιπτόντως αναφέρεται στον δημόσιο διάλογο. Το αποτέλεσμα της υπερπροβολής των αεροπορικών δυστυχημάτων είναι να φοβούνται οι άνθρωποι περισσότερο τα αεροπλάνα, από ό,τι τα αυτόκίνητα που, στο κάτω κάτω της γραφής, τρακάρουν κατά χιλιάδες κάθε μέρα. #4.  Λέμε πολλές φορές ότι τα ΜΜΕ είναι «καθρέφτης της πραγματικότητας». Αυτό είναι η μισή αλήθεια: τα ΜΜΕ είναι μεν καθρέφτης, αλλά αντίστροφος. Το σπανιότερο έχει και τη μεγαλύτερη προβολή. Μόνο που αν κάποιος δεν διυλίσει αυτό που προσλαμβάνει από τη μικρή οθόνη, αρχίζει και φοβάται την εξαίρεση, αντί να ζει την κανονικότητα.
#5.  Τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης από τη φύση τους θα αντιστρέψουν την αναλογία της πραγματικότητας. Από την άλλη μεριά όμως λατρεύουν τον φόβο. Ακόμη και στην καθημερινή ζωή, η προειδοποίηση για ένα κίνδυνο προκαλεί αυτομάτως την προσοχή των ανθρώπων. Πόσω δε μάλλον στα πεινασμένα για θεαματικότητες ηλεκτρονικά ΜΜΕ. Έτσι οι έρευνες που προειδοποιούν για κάποιον κίνδυνο έχουν μεγαλύτερες πιθανότητες να τύχουν προβολής, παρά εκείνες που επισημαίνουν κάποια κανονικότητα. Επειδή δε από τη φύση τους τα ΜΜΕ είναι αφαιρετικά (μια έρευνα που καταλήγει ως τίτλος των εφημερίδων «τα κινητά προκαλούν καρκίνο», έχει αναγκαστικά πολλές παραμέτρους, συνθήκες πειράματος, στατιστικές αποκλίσεις κ.λπ. που δε χωρούν να αναδημοσιευτούν) κάθε κίνδυνος αναγκαστικά διογκώνεται. Με αυτό τον τρόπο τα ΜΜΕ συμβάλλουν πολύ στην «εποχή των φόβων» που τώρα διερχόμαστε.

Πάσχος Μανδραβέλης

χυλός: (μεταφορικά) πολτός
διυλίζω (ελληνιστικό, λόγιο): εξετάζω κάτι πολύ σχολαστικά

Β. ΘΕΜΑΤΑ

1. Να γραφεί η περίληψη του κειμένου σε 80-90 λέξεις. [25 μονάδες]

2. Να τιτλοδοτήσετε το παραπάνω κείμενο με ένα τίτλο μεταφορικό και έναν κυριολεκτικό. [8 μονάδες]

3. Ποιοι είναι οι τρόποι ανάπτυξης της τρίτης παραγράφου «Το πρόβλημα είναι… αντί να ζει την κανονικότητα»; [7 μονάδες]

4. «… οι έρευνες που προειδοποιούν για κάποιον κίνδυνο έχουν μεγαλύτερες πιθανότητες να τύχουν προβολής, παρά εκείνες που επισημαίνουν κάποια κανονικότητα.»: σε μία παράγραφο ( 80 περίπου λέξεων) να σχολιάσετε την παραπάνω διαπίστωση του δημοσιογράφου. [10 μονάδες]

5. Να γραφεί από ένα συνώνυμο για καθεμιά από τις παρακάτω λέξεις του κειμένου: περιγράφονται, κινδυνεύει, σταθμίζονται, αποκλίσεις, συμβάλλουν.
[5 μονάδες]

6.»Τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης από τη φύση τους θα αντιστρέψουν την αναλογία της πραγματικότητας«. Να αναγνωριστεί το είδος της σύνταξης (ενεργητική-παθητική)  και να μετατραπεί στο αντίθετο είδος.

[5 μονάδες]

Γ. Οι δημοσιογράφοι των μέσων ενημέρωσης οφείλουν να σέβονται κυρίως το κοινό, τους αποδέκτες δηλαδή των μηνυμάτων τους. Στη εποχή της ταχύτητας, της σύγχυσης και της αδιαφορίας η δημοσιογραφική οικογένεια επιτελεί στο ακέραιο την αποστολή της; Με ποιους τρόπους μπορούν να αντιμετωπιστούν φαινόμενα κακοποίησης του δημοσιογραφικού ήθους; (400-500 λέξεις)
[40 μονάδες]

Επιμέλεια: Ντελής Βασίλειος

φιλόλογος

Read Full Post »