Για έλλειψη επαρκούς διαλόγου με τους εμπλεκόμενους φορείς και για πολλές ελλείψεις στο σχέδιο νόμου για την Ειδική Αγωγή κάνει λόγο ο Συνήγορος του πολίτη.
Θεωρεί ότι το χρονικό διάστημα των 10 ημερολογιακών ημερών που έθεσε το Υπουργείο για τη διεξαγωγή δημόσιας διαβούλευσης για το Σχέδιο Νόμου ήταν «χρόνος απολύτως ανεπαρκής για την εμπεριστατωμένη μελέτη του Σχεδίου, πόσω μάλλον για την ανάπτυξη ουσιαστικού δημοσίου διαλόγου».
. Παράλληλα, ο Συνήγορος εκφράζει την ανησυχία του για προβλέψεις ή ελλείψεις του Σχεδίου Νόμου που δεν συνάδουν με τη διακηρυττόμενη γενική φιλοσοφία του. Ειδικότερα , σύμφωνα με τη γνωμοδότηση του Συνήγορου :
· Διαφαίνεται μια τάση περιορισμού των κατηγοριών μαθητών με ε.ε.α. στους οποίους αναγνωρίζεται το δικαίωμα παροχής ειδικών υποστηρικτικών μέτρων, καθώς δεν περιλαμβάνονται πλέον κάποιες κατηγορίες μαθητών, όπως λ.χ. αυτοί με «δυσκολία μάθησης εξαιτίας …ψυχολογικών, συναισθηματικών και κοινωνικών ιδιαιτεροτήτων» ή «όσοι έχουν σύνθετες γνωστικές, συναισθηματικές και κοινωνικές δυσκολίες».
· Περιορίζεται η δυνατότητα φοίτησης μαθητών με κινητικές αναπηρίες –που δεν αυτοεξυπηρετούνται- σε γενικά σχολεία, και προτιμάται η ένταξή τους σε ΣΜΕΑΕ (όπου τυχόν υπάρχουν). Η πρόβλεψη αυτή οδηγεί μεγάλο αριθμό μαθητών εκτός ισότιμης εκπαιδευτικής συμμετοχής.
· Αφαιρείται από τα ΚΔΑΥ (πλέον ΚΕΔΔΥ) η αρμοδιότητα συμβουλευτικής υποστήριξης των οικογενειών των μαθητών με ε.ε.α., με σχεδιασμό και υλοποίηση κατάλληλων προγραμμάτων.
· Δεν διασφαλίζεται η έγκαιρη τοποθέτηση ειδικών εκπαιδευτικών παράλληλης στήριξης από την αρχή του σχολικού έτους, η οποία μάλιστα για τους μαθητές της Α Δημοτικού περιορίζεται στο χρόνο από την έναρξη του σχολικού έτους μέχρι την 20 Οκτωβρίου, ενώ η διάγνωση για ε.ε.α. θα μπορούσε να υπάρχει από πολύ νωρίτερα.
· Γενικότερα, η εφαρμογή του θεσμού της παράλληλης στήριξης φαίνεται να περιορίζεται σε κάποιες κατηγορίες μαθητών με ε.ε.α., χωρίς όμως να διασφαλίζεται με άλλους τρόπους η υποστήριξή όσων δεν καλύπτονται από αυτήν, για την φοίτηση στο γενικό σχολείο.
· Δεν παρέχονται συγκεκριμένες δεσμεύσεις σχετικά με την έγκριση και εφαρμογή ειδικά προσαρμοσμένων και εξατομικευμένων εκπαιδευτικών προγραμμάτων για μαθητές με ε.ε.α. που φοιτούν σε σχολεία γενικής και επαγγελματικής εκπαίδευσης.
· Δεν υπάρχουν προβλέψεις για τη διαδικασία εκπαιδευτικής αξιολόγησης των μαθητών με ήπια νοητική υστέρηση, οριακή νοημοσύνη /ανωριμότητα, αναπτυξιακές διαταραχές και διαταραχές συμπεριφοράς, που φοιτούν σε συνήθεις σχολικές τάξεις.
· Δεν υπάρχουν προβλέψεις για την παροχή εξειδικευμένου ηλεκτρονικού εκπαιδευτικού υλικού και τεχνολογικών βοηθημάτων για μαθητές με αναπηρίες.
· Δεν γίνεται αναφορά στη λειτουργία των ιδιωτικών κέντρων ειδικής αγωγής και εκπαίδευσης –που αποτελούν πραγματικότητα στη σύγχρονη Ελληνική κοινωνία- και δεν θεσμοθετούνται πρότυπα (standards) για τη λειτουργία τους ούτε διαδικασίες ελέγχου τους από την Πολιτεία.
· Δεν προβλέπεται η επιμόρφωση των εκπαιδευτικών σχετικά με τις προσεγγίσεις και μεθόδους κατανόησης των ειδικών εκπαιδευτικών αναγκών και υποστήριξης της συμμετοχικής εκπαίδευσης των μαθητών με ε.ε.α.
· Δεν αναφέρονται ειδικά μέτρα που θα προάγουν και θα ενισχύουν διαρκώς την δυνατότητα όλων των σχολείων να διαχειρίζονται αποτελεσματικά και λειτουργικά τα προβλήματα των παιδιών με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες μέσα στο τρέχον πλαίσιο λειτουργίας τους, με κατάλληλη διεπιστημονική υποστήριξη των εκπαιδευτικών και καθιέρωση διαδικασιών, με τις οποίες θα υποβοηθούνται όλα τα μέλη της εκπαιδευτικής κοινότητας (εκπαιδευτικοί, μαθητές και γονείς) να συμμετέχουν ενεργά στην προώθηση και εφαρμογή της συμμετοχικής εκπαίδευσης για όλους.
Ο Συνήγορος κρίνει ωστόσο απαραίτητη τη δημόσια παρέμβασή του, προκειμένου να θέσει κυρίως δύο ζητήματα:
Α. Το νέο νομοθέτημα για την Ειδική Αγωγή και Εκπαίδευση θα αποτελέσει βήμα προόδου, υπό την προϋπόθεση ότι θα κερδίσει την ευρύτερη δυνατή κοινωνική αποδοχή. Χρειάζεται, συνεπώς, να διασφαλίζει επί της ουσίας την ισότιμη πρόσβαση και συμμετοχή όλων των μαθητών με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες στο δημόσιο σύστημα εκπαίδευσης, να παρέχει σε αυτούς την κατάλληλη υποστήριξη, όπου και όταν χρειάζεται, και να μην αναιρεί ή συρρικνώνει δικαιώματά τους. Ανταποκρινόμενη στις αρχές του διεθνούς και εθνικού δικαίου, η Ειδική Εκπαίδευση πρέπει να ενταχθεί στο μέγιστο δυνατό βαθμό στο γενικό εκπαιδευτικό σύστημα, το οποίο παράλληλα θα επωφελείται από αυτήν και μέσω αυτής θα μπορεί να αναπτύσσει συλλογικές πρακτικές και προσεγγίσεις μαθητοκεντρικής εκπαίδευσης, με συμμετοχικές δραστηριότητες που προάγουν τις ίσες ευκαιρίες και καταπολεμούν τις διακρίσεις και τους αποκλεισμούς.
Κατά την άποψη του Συνηγόρου του Πολίτη, το Σχέδιο Νόμου που παρουσίασε πρόσφατα το Υπουργείο Παιδείας, παρόλο που επιφέρει ρυθμιστικές αλλαγές με στόχο την υπέρβαση των παρατηρούμενων δυσλειτουργιών και προβλημάτων στο χώρο της Ειδικής Αγωγής και Εκπαίδευσης, δεν φαίνεται να διασφαλίζει σε ικανοποιητικό βαθμό την ισότιμη συμμετοχική εκπαίδευση την οποία επαγγέλλεται.
Β. Η επιδίωξη της ανάπτυξης ποιοτικής Ειδικής Εκπαίδευσης, στο πλαίσιο μιας πολιτικής ισότιμης συνεκπαίδευσης, από την οποία πρέπει να εμφορείται ολόκληρο το γενικό σύστημα εκπαίδευσης, δεν επιτυγχάνεται ούτε ολοκληρώνεται με την ψήφιση ενός νομοσχεδίου. Είναι απαραίτητο να ακολουθήσουν αφενός οι προβλεπόμενες εκ του νόμου υπουργικές αποφάσεις (π.χ. για τα ειδικά προσαρμοσμένα και εξατομικευμένα εκπαιδευτικά προγράμματα), κυρίως όμως να υπάρξει μια σειρά συνεπών και συνεκτικών διοικητικών μέτρων που να καλλιεργεί στους εκπαιδευτικούς, στους γονείς και στους μαθητές τη συνείδηση ότι οι ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες δεν αποτελούν παράγοντες και λόγους αποκλεισμού, αλλά προκλήσεις για την βελτίωση των εργαλείων και των διεργασιών που θα επιτρέπουν σε όλους τους μαθητές να αναπτύσσουν με τον καλύτερο δυνατό τρόπο τις ικανότητές τους, να βελτιώνουν τις δεξιότητές τους, να σέβονται και να αξιοποιούν την διαφορετικότητα του καθενός, συνυπάρχοντας λειτουργικά. Για να υπηρετηθεί με τον καλύτερο τρόπο η προστασία και προάσπιση αυτών ακριβώς των δικαιωμάτων, απαιτείται η συνδρομή όλων, ώστε με τις αναγκαίες διαρκείς επενδύσεις πόρων και την εκπαίδευση και επιμόρφωση του ανθρώπινου δυναμικού, να διασφαλιστεί στην πράξη η απόλαυση των ίσων ευκαιριών όλων των παιδιών και των νέων στην εκπαίδευση.
Αδιόριστοι εκπαιδευτικοί σερφάρουν και απαιτούν 